Ανθρώπινο και Κοινωνικό κεφάλαιο (human & social capital) παράγεται όταν η επιχείρηση βιώνει την ύπαρξη της ως ΠΟΛΙΤΗΣ

Άρθρο του κου Λώλη Γ. Ιωάννη, Συμβούλου Επιχειρήσεων, Οικονομολόγου, MSc - MBA, Πρόεδρου & Διευθύνοντα Συμβούλου της SIGMA A.E.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό STIGMA Φεβρουαρίου με τίτλο «Οι Κοινωνικές & Επιχειρηματικές Δράσεις του Σήμερα»

Η μέγιστη πρόκληση σε ένα οργανωμένο κοινωνικό σύστημα (από μια επιχείρηση μέχρι μια αθλητική ομάδα) είναι πως θα διασφαλιστεί η αυθόρμητη συνεργασία των μελών του σε συνθήκες εξουσιαστικών σχέσεων μεταξύ τους.
Η πρόκληση αυτή μπορεί να απαντηθεί με την θεμελίωση μιας νοοτροπίας που θα προκύψει από την μετάλλαξη της επιχείρησης σε ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ο οποίος απαρτίζεται όχι από διευθυντές ,προϊσταμένους, στελέχη και εργάτες αλλά από ΠΟΛΙΤΕΣ. Έτσι παίρνει σάρκα και οστά αυτό που ονομάζεται εταιρική ανθρωποκεντρική κοινωνία.
Αυτή η διαδικασία η οποία απαιτεί εκ βάθρων αλλαγή κουλτούρας γεννά τον ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ , που αναπτύσσει κοινό σύστημα αξιών, κοινή αποστολή, κοινό όραμα και ξεκάθαρο πλαίσιο δομών και λειτουργιών.
Ένας τέτοιος οργανισμός σε επίπεδο αποτελέσματος και αποτελεσματικότητας χαρακτηρίζεται από τα εξής:
Συλλογικός προσανατολισμός: Η σχέση του ατόμου με το οργανωμένο κοινωνικό σύστημα μέσα στο οποίο ανήκει ορίζεται από την προθυμία κάθε πολίτη να θυσιάσει, εθελοντικά, τα στενά ατομικά του συμφέροντα για το κοινό καλό, ενώ ταυτόχρονα ο οργανισμός δεν παύει να ενθαρρύνει την επιδίωξη της ανώτατης δυνατής ατομικής ΑΡΙΣΤΕΙΑΣ.Ο πολίτης πάντοτε αναρωτιέται τι μπορεί να κάνει για να ωφελήσει τον οργανισμό και παράλληλα τρέφει την προσδοκία ότι, αν ο οργανισμός ευδοκιμήσει, θα ευδοκιμήσει και ο ίδιος.
Ανοιχτό πνεύμα: Ο οργανισμός επιτρέπει να έρχονται και να φεύγουν “ξένοι”, αλλά ταυτόχρονα είναι έτοιμος να αγκαλιάσει ταλέντα και ιδέες από παντού. Όντος ώριμος ένας τέτοιος οργανισμός διακρίνει εύκολα ότι ο κίνδυνος να του “κλέψουν τα μυστικά του” έχει μικρότερη βαρύτητα από την δύναμη που αντλούν από την πρόσβαση σε καινοτόμες ιδέες και επιδράσεις από άλλους, καθώς και από την ανοιχτή ανταλλαγή γνώσεων μεταξύ τους.
Δεκτική ηγεσία: Οι ηγέτες παραμένουν πολίτες, υπεύθυνοι απέναντι στον οργανισμό. Αναλαμβάνουν ηγετικές θέσεις με θεμέλια αρχή την Αριστοτελική ρήση “τόσο να κυβερνά όσο και να κυβερνάται” (εν μέρει άρχεσθαι και άρχειν). Συνεργάζονται με ολόκληρο τον οργανισμό για την διαμόρφωση της συλλογικής δράσης και έχουν βαθιά αίσθηση ευθύνης και είναι υπόλογοι στην κρίση των συμπολιτών.
Καινοτομία: Οι πολίτες αυξάνουν τις δυνατότητές τους για νέες ιδέες και αξιοποιούν κάθε τεχνική πρόοδο που έχουν σημειώσει ως βάση για νέα πειράματα και νέες επιτυχίες. Έτσι, πάντοτε βρίσκονται ένα βήμα μπροστά από τους ανταγωνιστές τους.
Επιχειρηματικό πνεύμα: Ο οργανισμός αναζητά πάντοτε κάτι περισσότερο, χρησιμοποιώντας δημιουργικότητα και ενεργητικότητα για να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες. Δεν “κλείνεται στον εαυτό του” ούτε συμβιβάζεται με όσα ήδη έχει. Θέλει να επεκταθεί και είναι πρόθυμη να διακινδυνεύσει.
Ανθεκτικότητα: Οι πολίτες αρνούνται να χάσουν το ηθικό τους από τις αντιξοότητες, ακόμη και από μεγάλες ήττες. Ορθοποδούν και περνούν στην αντεπίθεση. Αντέχουν, χρόνο με τον χρόνο χωρίς εξαίρεση, ακόμη και στις χειρότερες περιόδους ύφεσης. Δείχνουν επιμονή όταν επιδιώκουν την επιτυχία και αντέχουν στις αποτυχίες.
Ευστροφία: Οι πολίτες είναι ευέλικτοι και έτοιμοι για αλλαγή. Ο οργανισμός μπορεί να αλλάξει κατεύθυνση γρήγορα και να προσαρμόζεται δυναμικά στις μεταβαλλόμενες συνθήκες. Η επιτυχία δεν βασίζεται απλώς στην ισχύ αλλά και στην ευκινησία και στην γρήγορη προσαρμογή στις νέες συνθήκες.
Ένα τέτοιο μοντέλο οργανισμού μπορεί να αποτελέσει πρότυπο και να εμπνεύσει κάθε επιχείρηση της Εποχής της Τεχνικής Νοημοσύνης που παλεύει, όπως όλοι άλλωστε, με το παράδοξο της διαχείρισης και της προσαρμογής των ανθρώπινων ικανοτήτων.
Καθοριστικό ρόλο στην δημιουργία ενός τέτοιου μοντέλου επιχείρησης έχει ο/οι ηγέτης/ες που επιβάλει τον τυπικό συντονισμό των ατόμων για την επιδίωξη του κοινού καλού στο εγχείρημα που έχουν αναλάβει. Πρόκειται για εξουσιαστικό συντονισμό. Ο συντονισμός όμως αυτός αποφέρει τα μέγιστα οφέλη μόνο αν υπερβεί τον εξουσιαστικό του χαρακτήρα και καταστεί αυτουποκινούμενος. Για να συμβεί αυτό, ο συντονισμός πρέπει να ριζώσει σε ένα κλίμα εμπιστοσύνης και συνεργασίας, το οποίο απαιτεί χρόνο, κόπο και εξουσιαστικό αυτοπεριορισμό. Η εμπιστοσύνη και η συνεργατική κουλτούρα αναπτύσσονται όσο περισσότερο η επιχείρηση μειώνει τον χαρακτήρα της οικονομικής μονάδας, αναπτύσσοντας μια διακριτή ταυτότητα , καθίσταται θεσμός – μια κοινοπολιτεία συνεργαζόμενων ατόμων- πολιτών.
Η επιχείρηση υπάρχει στο βαθμό που ικανοποιεί κοινωνικές ανάγκες. Αν τα αμιγώς οικονομικά κριτήρια κυριαρχούν έναντι των κοινωνικών, η επιχείρηση συμπεριφέρεται ως ιδιώτης (με την αρχαιοελληνική σημασία του όρου) όχι ως πολίτης και αργά ή γρήγορα θα επισύρει την κοινωνική κατακραυγή. Οι ατομικές μονάδες είτε μιλάμε για άτομα είτε για επιχειρήσεις, ορίζονται από το ευρύτερο πλαίσιο της κοινότητας που λειτουργούν. Σε αυτή την συνεχώς διευρυνόμενη και παγκοσμιοποιούμενη κοινότητα, οι επιχειρήσεις λογοδοτούν, ή τουλάχιστον οι πολιτικές τους και οι πράξεις τους καθίστανται όλο και περισσότερο δημοσίως ορατές και συζητήσιμες, ωθούμενες (οι επιχειρήσεις) να ενεργούν ως ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ σύμφωνα με τα εκάστοτε πρότυπα που η κοινωνία ορίζει ως αποδεκτά.